Ένας ποταμός με ρίζες στη μυθολογία. Ο Λούσιος παρότι θεωρείται από τα μικρά ποτάμια μήκους είκοσι τριών χιλιομέτρων, στην Αρκαδία, με πηγές στο οροπέδιο της Καρκαλούς και εκβολές στην περιοχή της Καρύταινας, είναι από τα μέρη που αξίζει κάποιος να επισκεφθεί μία φορά στη ζωή του. Το τοπίο μόλις βρέθηκα εκεί με μάγεψε από την πρώτη στιγμή.Κατά μήκος του το περιβάλλον είναι εξαιρετικής ομορφιάς και γαλήνης. Είτε πας το χειμώνα είτε το καλοκαίρι, η θερμοκρασία των νερών του είναι ίδια.
Ταξίδι στον Λούσιο Ποταμό και στην Αρχαία Γόρτυνα
Σε αυτό το ποτάμι λοιπόν λέγεται ότι οι νύμφες έλουσαν τον Δία, όταν γεννήθηκε, εξ ου και το όνομά του. Στο μεγαλύτερο μέρος του ποταμού θα δεις ότι οι όχθες του «στεφανώνονται» από κοφτερούς βράχους, που δεν επιτρέπουν το πέρασμα ανάμεσά τους. Έτσι όμως δημιουργήθηκε το πανέμορφο φαράγγι του, που προστατεύεται από το υπουργείο Πολιτισμού ως «περιοχή ενιαίου αρχαιολογικού χώρου», με τη χλωρίδα και την πανίδα να συνυπάρχουν αρμονικά.
Το εντυπωσιακό φαράγγι, μήκους δεκαπέντε χιλιομέτρων είναι μετά τη Δημητσάνα και το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης. Στις δύο πλευρές του βρίσκονται δύο ιστορικές μονές, η Μονή Φιλοσόφου και η Μονή Προδρόμου αναδεικνύει και τη θρησκευτική πτυχή του φυσικού αξιοθέατου της Αρκαδίας.
Τι κι αν είναι μικρός ποταμός θα δεις κατά το οδοιπορικό σου εκεί ότι σχηματίζονται καταρράκτες δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Η άγρια ομορφιά του φαραγγιού με τα απόκρημνα βράχια συνδυάζεται με πλούσια βλάστηση που γοητεύει τον επισκέπτη ο οποίος μπορεί να κάνει διάφορα σπορ. Όσο για τα γεφύρια; Είναι στον αριθμό 16 και είναι όλα πετρόχτιστα και τοξωτά.
Αρχαία Γόρτυνα: Εντυπωσιακός αρχαιολογικός χώρος στις εκβολές του Λούσιου ποταμού
Η αρχαία Γόρτυνα συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες αρκαδικές πόλεις του αρχαίου κόσμου. Οι ακριβείς χρονολογίες ίδρυσης, ακμής και παρακμής της δεν είναι γνωστές, καθώς τα αρχαιολογικά στοιχεία που έχουν έρθει στο φως δεν είναι επαρκή για να τις προσδιορίσουν. Πάντως είναι γενικότερα αποδεκτό ότι η πόλη διένυε την ακμή της ήδη τον 4ο αιώνα π.Χ. και πρέπει να καταστράφηκε περί τον 12ο αιώνα.
Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται έξω από το χωριό Ατσίλοχος της Ορεινής Αρκαδίας. Υπολείμματα που έχουν έλθει στο φως περιλαμβάνουν τμήματα της παλαιάς οχύρωσης, ερείπια κατοικιών και δημοσίων κτιρίων, ιερό του Ασκληπιού και λουτρά, προφανώς σχετιζόμενα με το Ασκληπιείο, με ιαματικές ιδιότητες. Τα λουτρά είναι από τα σημαντικότερα του αρχαίου κόσμου που έχουν ανακαλυφθεί· περιλάμβαναν ένα ιδιαίτερο σύστημα θέρμανσης, που θεωρήθηκε από τους ερευνητές αρκαδική ευρεσιτεχνία.
Η αρχαία Γόρτυνα ιδρύθηκε, σύμφωνα με το μύθο, από τον Γόρτυ, αδελφό του Αγαμήδη, γιο του Στυμφήλου και δισέγγονο του βασιλέα Αρκάδα, του γένους των Λυκαονιδών. Από αυτόν πήρε το όνομά της η πόλη, αλλά και ο Λούσιος ποταμός, ο οποίος σε ένα τμήμα του –από τη Γόρτυνα έως τη συμβολή του στον Αλφειό– ονομάζεται Γορτύνιος. Υπήρξε μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Αρκαδίας κατά την αρχαιότητα και, σύμφωνα με τα λιγοστά –ομολογουμένως– ευρήματα, μία από τις παλαιότερες.
Τα ερείπια της βρίσκονται δίπλα από το Λούσιο ποταμό, σε υψόμετρο περίπου 350 μ., λίγο έξω από το χωριό Ατσίλοχος της Ορεινής Αρκαδίας. Ήταν ένας από τους σταθμούς στη διαδρομή που ακολουθούσαν οι Σπαρτιάτες αθλητές πηγαίνοντας να αγωνιστούν στους Ολυμπιακούς Αγώνες, καθώς από εδώ περνούσε ο αρχαίος δρόμος Ολυμπίας – Μεγαλοπόλεως – Μυκηνών – Ισθμού – Αθηνών. Η πόλη φαίνεται να σχετίζεται επίσης και με την ομώνυμη αρχαία πόλη που βρίσκεται στην πεδιάδα της Μεσαράς, κοντά στο Ηράκλειο Κρήτης. Η κρητική Γόρτυνα είναι πολύ πιθανό ότι δημιουργήθηκε από κατοίκους της αρκαδικής.
Τα λουτρά λειτουργούσαν από τον 2ο αιώνα π.Χ. και περιλάμβαναν ένα ιδιαίτερο σύστημα θέρμανσης, που θεωρήθηκε από τους ερευνητές αρκαδική ευρεσιτεχνία. Υπήρχε μάλιστα και ναός του Ασκληπιού εκεί, με το λατρευτικό άγαλμα του θεού που είχε φιλοτεχνήσει ο ξακουστός γλύπτης από την Πάρο, Σκόπας. Ο ναός αυτός ήταν τόσο φημισμένος, σύμφωνα με τον Παυσανία, που ως κι ο Μέγας Αλέξανδρος τον επισκέφτηκε το 335 π.Χ., ο οποίος προσέφερε θυσία στο θεό και του αφιέρωσε το δόρυ και το θώρακά του.
Η ακριβής ημερομηνία ίδρυσης της αρχαίας Γόρτυνας δεν είναι γνωστή, κυρίως λόγω έλλειψης σχετικών γραπτών μαρτυριών, αλλά και ευρημάτων. Υπάρχουν πάντως ευρήματα που χρονολογούνται από την Υστεροελλαδική (1600-1100 π.Χ.) έως και τη Γεωμετρική Εποχή (11ος-8ο αιώνα π.Χ.), μαρτυρώντας έτσι την αρχαιότητά της. Η σημαντικότερη περίοδος ακμής της τοποθετείται κατά τους Κλασικούς και Ελληνιστικούς χρόνους, συγκεκριμένα στον 4ο π.Χ. αιώνα περίπου, ενώ η παρακμή της φαίνεται να επήλθε μετά την ίδρυση της Μεγάλης Πόλεως, το 368 π.Χ., οπότε η Γόρτυνα αναγκάστηκε, μαζί με άλλες γειτονικές πόλεις, να συνοικιστεί μαζί της, χάνοντας την αυτοτέλειά της. Ως αποτέλεσμα, μεγάλο μέρος του πληθυσμού της μετακινήθηκε στη νέα πόλη. Η πόλη φαίνεται να καταστράφηκε οριστικά περί τον 12ο αιώνα μ.Χ., κατά τους βυζαντινούς χρόνους, από τους Γότθους. Στα χρόνια της ακμής της, πάντως, η Γόρτυνα ήταν μια ζωντανή πόλη, με έντονη δραστηριότητα στα γεγονότα της ευρύτερης περιοχής καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της.