Παλαμήδι: Το travelgirl.gr κάνει οδοιπορικό στο Κάστρο του Ναυπλίου (video)

Κατά την σύντομη επίσκεψή μου στο Ναύπλιο κατάφερα να πάω στο Παλαμήδι αλλά δυστυχώς δεν προλάβαινα να ανεβώ τα 999 σκαλοπάτια του, πράγμα που είχαν κάνει οι φίλοι μου σε παλαιότερη απόδρασή τους στην πανέμορφη πόλη. Μπαίνοντας μέσα στο Κάστρο, που κατά τη γνώμη μου είναι από τα ωραιότερα της Ελλάδας, ένιωσα μία ενέργεια απίστευτη που διαχεόταν στο χώρο. Ήταν ο καιρός; Ήταν η φύση που ετοιμαζόταν να βάλει τα ανοιξιάτικά της πρόωρα;

Το σίγουρο είναι ότι μαγεύομαι κάθε φορά που βρίσκομαι σε ένα κάστρο και μου αρέσει πολύ να μαθαίνω την ιστορία του με λεπτομέρειες.

Το Παλαμήδι λοιπόν είναι το μεγαλύτερο και καλύτερα διατηρημένο φρουριακό συγκρότημα της Ενετοκρατίας. Ολοκληρώθηκε το 1714 σε χρόνο-ρεκόρ μόλις λίγων ετών για να εξυπηρετήσει τις στρατιωτικές και ναυτικές επιχειρήσεις των Βενετσιάνων εκείνης της εποχής. Διατηρείται σε άριστη κατάσταση και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της βενετσιάνικης οχυρωματικής αρχιτεκτονικής.Το κάστρο βρίσκεται στον ομώνυμο λόφο Παλαμήδι, ύψους 216 μέτρων, σε σημείο που δεσπόζει πάνω από την πόλη του Ναυπλίου και ελέγχει τον Αργολικό κόλπο. Η θέα κόβει την ανάσα και δεν τη χόρταινα με τίποτα!

Διαβάστε ακόμη: Έξι ώρες με το travelgirl.gr στο Ναύπλιο: Βόλτες στην παλιά πόλη, στο Μπούρτζι και στο Παλαμήδι (video)

Το Παλαμήδι και η ιστορία που κρύβεται γύρω από τα τείχη του

O λόφος του Παλαμηδιού, που οφείλει το όνομά του στον ομηρικό ήρωα Παλαμήδη, δεν φαίνεται να είχε οχυρωθεί συστηματικά μέχρι τα χρόνια της δεύτερης Eνετοκρατίας.

Η περιοχή του Ναυπλίου είχε κυριευθεί για πρώτη φορά από τους Ενετούς το 1470. Κατά την περίοδο της πρώτης Ενετοκρατίας, οι Ενετοί προέβησαν σε ενίσχυση και επέκταση του κάστρου της Ακροναυπλίας, χωρίς να τους απασχολήσει το Παλαμήδι. Το 1540, το Ναύπλιο καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Τότε για πρώτη φορά αξιοποιήθηκε στρατηγικά το Παλαμήδι, αν και ακόμα ανοχύρωτο, από το βεζίρη Κασίμ πασά, ο οποίος κατά τη διάρκεια της τρίχρονης πολιορκίας του Ναυπλίου (1537-1540) κανονιοβολούσε την πόλη από εκεί.

Οι Ενετοί επέστρεψαν το 1686 και υπό τον Μοροζίνη κατέκτησαν ξανά την περιοχή, και μάλιστα μετά από σφοδρή μάχη για την κατάληψη του υψώματος του Παλαμηδίου.

Οι Ενετοί αντιλήφθηκαν τότε τη στρατηγική σημασία πολλών ελληνικών λιμανιών, μεταξύ άλλων και του Ναυπλίου, και εκτίμησαν τη θέση του βράχου του Παλαμηδιού, που προστάτευε με φυσικό τρόπο την είσοδο του Αργολικού κόλπου. Τα οχυρωματικά έργα φαίνεται ότι άρχισαν από τον Φραγκίσκο Μοροζίνι αμέσως μετά την επάνοδο των Ενετών αλλά η κατασκευή του φρουρίου πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά επί των ημερών του Bενετσιάνου Γενικού Προβλεπτή του Στόλου, Aυγουστίνου Σαγρέδου(Agostino Sagredo), από το 1711 έως το 1714, καθιστώντας την οχύρωση του φρουρίου σε πραγματικό επίτευγμα τόσο από πλευράς οχυρωματικής όσο και από πλευράς ταχύτητας κατασκευής του.

Έκτοτε το κάστρο έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της περιοχής.

Κατά τη διάρκεια του δεύτερου Τουρκο-Ενετικού πολέμου, το 1715, οι Τούρκοι εισέβαλαν με 100,000 άντρες. Το Παλαμήδι έπεσε στα χέρια των Τούρκων μετά από προδοσία του Λασάλ (του ίδιου του στρατιωτικού μηχανικού που το είχε επιμεληθεί.) και αφού οι Τούρκοι χρειάστηκε να ανατινάξουν μέρος του φρουρίου. Aς σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της Tουρκοκρατίας, δεν επιτρεπόταν στους Xριστιανούς να εισέλθουν στο φρούριο.

Από το Παλαμήδι ξεκίνησε η απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους. Έπειτα από πολύμηνη πολιορκία, τη νύχτα της 29ης Nοεμβρίου του 1822, μια ομάδα από 350 παλικάρια με αρχηγό τον Στάικο Σταϊκόπουλο κατέλαβε με αιφνιδιασμό το Παλαμήδι. Πρώτος, ο Δημήτριος Mοσχονησιώτης πάτησε το πόδι του στο φρούριο, από τον προμαχώνα Aχιλλέα, τον ίδιο προμαχώνα από όπου είχαν μπει και οι Τούρκοι όταν πήραν το κάστρο από τους Ενετούς. Γι’ αυτό και τον έλεγαν Γιουρούς – Nτάπια.

Tο μεσημέρι της επόμενης ημέρας, αφού καθαρίστηκε πρόχειρα το ερειπωμένο Βενετσιάνικο εκκλησάκι του Αγίου Γεράρδου, τελέστηκε δοξολογία και το εκκλησάκι αφιερώθηκε έκτοτε στη μνήμη του Αποστόλου Aνδρέα, μιας και το κάστρο πατήθηκε την ημέρα της γιορτής του αγίου. Έκτοτε και κάθε χρόνο την ημέρα αυτή, γιορτάζεται πανηγυρικά η απελευθέρωση της πόλης με δοξολογία στο ιστορικό αυτό εκκλησάκι.

Tο Παλαμήδι όμως εκτός από σπουδαίο φρούριο αποτέλεσε και τόπο περιβόητων φυλακών. Το 1834 φυλακίζεται στο Παλαμήδι για 11 μήνες ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, μαζί με τον Δημήτριο Πλαπούτα, για εσχάτη προδοσία (!) από το καθεστώς της Αντιβασιλείας. Ο θεωρούμενος ως χώρος της φυλακής του Κολοκοτρώνη σήμερα έχει λάβει θρυλικές διαστάσεις και δέχεται καθημερινά πολλούς επισκέπτες.

Πρόκειται για ένα θεοσκότεινο βαθύ μπουντρούμι – αποθήκη, 1,05Χ0,69, μέσα στο βράχο, στο οποίο μπαίνει κανείς σκυφτός. Ωστόσο πρόσφατες μελέτες, βασισμένες σε μαρτυρίες της εποχής, θεωρούν εσφαλμένη την ταύτιση αυτού του χώρου με τη φυλακή του Κολοκοτρώνη, και τοποθετούν την φυλακή του ήρωα στον προμαχώνα Μιλτιάδη. Εμείς κάναμε τη διαδρομή μέχρι το σκοτεινό μπουντρούμι όπως θα δείτε στο βίντεο.

Ο Κολοκοτρώνης συνδέεται με το Παλαμήδι ακόμα και με τον θρύλο για τα 999 σκαλιά του Παλαμηδιού, αφού σύμφωνα με την προφορική λαϊκή παράδοση το χιλιοστό σκαλοπάτι το έσπασε το άλογο του Γέρου του Μωριά.

Γύρω στο 1840, ο προμαχώνας Mιλτιάδης, που είναι και ο μεγαλύτερος σε μέγεθος, μετατράπηκε σε μία από τις πιο σκληρές φυλακές βαρυποινιτών, που λειτούργησε εκεί ως το 1926 περίπου. Άλλη φυλακή υπήρχε και στον προμαχώνα του Αγίου Ανδρέα, για κρατούμενους με ελαφρότερες ποινές και υπό σχετικά καλύτερες συνθήκες.

Το Παλαμήδι σήμερα

Το 1962 χαρακτηρίζεται το Παλαμήδι ως επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος υπό τον Ε.Ο.Τ και ως το 1969 γίνονται επισκευές στο κάστρο. Μέχρι τις μέρες μας το Παλαμήδι λειτουργεί σαν αυτόνομος αρχαιολογικός χώρος, με μεγάλη επισκεψιμότητα όλο το χρόνο, διατηρώντας σχεδόν ακέραιη την εικόνα ενός βενετσιάνικου φρουριακού συγκροτήματος με τιμή εισόδου 4 ευρώ.