Το νέο μουσικοθεατρικό έργο Σκιές στον Άδη του διακεκριμένου συνθέτη Αλέξανδρου Μούζα έρχεται σε πρώτη παρουσίαση μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του Θωμά Μοσχόπουλου στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Το έργο μουσικού θεάτρου για ηθοποιό και μουσικό σύνολο θα παρουσιαστεί για δύο μόνο παραστάσεις στις 27 και 28 Νοεμβρίου 2021, στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης. Το ενδεκαμελές μουσικό σύνολο διευθύνει ο Νίκος Βασιλείου, ενώ τον ρόλο του Λόρδου Μπάιρον ερμηνεύει ο Χρήστος Λούλης.
Το έργο «Σκιές στον Άδη» του Α. Μούζα, σε σκηνοθεσία Θ. Μοσχόπουλου, στην Εναλλακτική Σκηνή ΕΛΣ
Το έργο Σκιές στον Άδη αξιοποιεί, αποκλειστικά, αυθεντικά κείμενα του Λόρδου Μπάιρον επιλεγμένα από τις τελευταίες επιστολές του από την Ελλάδα, το ταξιδιωτικό του έργο Τσάιλντ Χάρολντ, το θεατρικό του έργο Κάιν, καθώς και ποιήματά του. Στο έργο περιγράφεται η κατάβαση του Μπάιρον, με τη μορφή του αρχετυπικού «έκπτωτου αγγέλου», στο υγρό και δυστοπικό περιβάλλον του Μεσολογγίου, σε έναν Άδη που παγιδεύει στις Σκιές του, σε ένα απόλυτα «Greek Gothic» περιβάλλον.
Μέσα σε ένα υποβλητικό, μουσκεμένο σκηνικό που αποδίδει με γλαφυρό τρόπο την αίσθηση ενός φαντασιακού Άδη γεμάτου σκιές, προαισθήματα και αναμνήσεις, η ατμοσφαιρική μουσική του Αλέξανδρου Μούζα φλερτάρει με την κινηματογραφική αισθητική πλαισιώνοντας με μοναδικό τρόπο την απαιτητική ερμηνεία του ηθοποιού Χρήστου Λούλη. Ο τελευταίος καταθέτει με τη σειρά του μια ιδανική ανάγνωση ενός Λόρδου Μπάιρον παιγνιώδους και ποιητικού, εμμονικού και δέσμιου των παθών του αλλά και ένδοξου δημιουργού της μοίρας του.
Η παραγωγή υλοποιείται με τη στήριξη της δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) [www.SNF.org] για τη δημιουργία του επετειακού προγράμματος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Το έργο Σκιές στον Άδη αποτελεί ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ και εντάσσεται στον θεματικό κύκλο «Ωδές στον Βύρωνα», ο οποίος αποδίδει φόρο τιμής στον εμβληματικό ρομαντικό ποιητή και φιλέλληνα. Τον κύκλο επιμελείται ο Αλέξανδρος Μούζας. Το έργο παρουσιάζεται σε συνεργασία με τη Βυρωνική Εταιρεία Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου.
Ευγλωττία, χιούμορ, ενσυναίσθηση, δηκτική ειρωνεία και σωρεία από πολύτιμες βιογραφικές, ιστορικές και εθνογραφικές πληροφορίες χαρακτηρίζουν τις περίπου 3.000 (!) επιστολές του Λόρδου Μπάιρον που έχουν διασωθεί ως τις μέρες μας, κατατάσσοντάς τον, κατά ευρεία ομολογία, ανάμεσα στους σπουδαιότερους επιστολογράφους του 19ου αιώνα. Από αυτό το ατίθασο και ανεξάντλητο κειμενικό σώμα, ο επιμελητής του Κύκλου «Ωδές στον Βύρωνα», συνθέτης Αλέξανδρος Μούζας επέλεξε τις επιστολές που γράφτηκαν κατά το τελευταίο τρίμηνο της ζωής του ποιητή στο Μεσολόγγι, μαζί με αποσπάσματα από τα γραπτά, τις σκέψεις και τα ποιήματα του Μπάιρον, ως υλικό για το νέο μουσικοθεατρικό του έργο.
Οι ακάματες προσπάθειες του Μπάιρον να ενώσει τις φατρίες των αγωνιζόμενων Ελλήνων, να ενισχύσει οικονομικά την Επανάσταση, να αφυπνίσει συνειδήσεις στο εξωτερικό, να παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια στα θύματα του πολέμου και να τακτοποιήσει τις προσωπικές του υποθέσεις προτού ο πρώιμος θάνατός του τον αναδείξει σε διεθνές σύμβολο του φιλελληνισμού και κινήσει αποφασιστικά το ενδιαφέρον των ξένων δυνάμεων για την ελληνική Εθνεγερσία αναπαρίστανται σε ένα καθηλωτικό μονόδραμα σε πρώτο πρόσωπο, που συνδυάζει τη σύγχρονη μουσική γλώσσα με την ενδελεχή ιστορική έρευνα.
Καταλυτικό ρόλο στην απόφαση για τη δομή του έργου έπαιξε μια αποστροφή σε επιστολή του Μπάιρον προς τον εκδότη Τόμας Μουρ την περίοδο της συγγραφής του Τσάιλντ Χάρολντ: «Ήμουν μισότρελος […] ανάμεσα στη μεταφυσική, τα βουνά, τις λίμνες, την άσβεστη αγάπη, τις άφατες σκέψεις και τον εφιάλτη των δικών μου παραπτωμάτων».
Η μουσική του Αλέξανδρου Μούζα λειτουργεί σχεδόν με κινηματογραφική οπτική, προσπαθώντας, με σύγχρονο τρόπο, να αναδείξει νέα μηνύματα μέσα από μια προσωπική ανάγνωση. «Δεν περιέχει μουσικά δάνεια, ούτε παραπέμπει σε μουσικές αναφορές της εποχής ή την παράδοση. Στις επιστολές, αφήνεται στον ηθοποιό σχετική ελευθερία να χειριστεί το κείμενο εντός συγκεκριμένων χρονικών πλαισίων, ενώ, στα ποιητικά κείμενα, η παρτιτούρα απαιτεί απόλυτη ακρίβεια στην εκφορά του λόγου και ο ηθοποιός αναλαμβάνει ρόλο σολίστ. Μεταξύ των μερών παρεμβάλλονται μεγάλα ορχηστρικά μέρη που λειτουργούν σχολιαστικά στη σκηνική δράση», σημειώνει ο συνθέτης.
Παράλληλα, η σκηνοθεσία του Θωμά Μοσχόπουλου αποδίδει γλαφυρά την πνιγηρή ατμόσφαιρα της ύστατης, παράτολμης περιπέτειας του ποιητή στο Μεσολόγγι, ένδοξο τελευταίο σταθμό μιας βιογραφίας μοναδικής – και πέρα για πέρα ρομαντικής.
Σύνοψη
Ένας «έκπτωτος άγγελος» προσγειώνεται σε ένα κάθυγρο τοπίο, σχεδόν σαν ανάμνηση από τα Φτερά του έρωτα του Βιμ Βέντερς. Είναι ο ρομαντικός ποιητής Λόρδος Μπάιρον που καταφθάνει στην Ελλάδα τον Αύγουστο του 1823. Ο ήρωας εγκλιματίζεται σταδιακά στον χώρο και τον χρόνο, και φανερώνει την «αποστολή» του στο κοινό: ήρθε για να υπηρετήσει τον αγώνα των επαναστατημένων Ελλήνων απέναντι στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η κατάσταση είναι δύσκολη, γιατί οι έριδες και οι αντιμαχόμενες φατρίες επιβαρύνουν το έργο της Επανάστασης. Ο Μπάιρον, όντας πλούσιος, ευγενής, αλλά και επίσημος εκπρόσωπος του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου, προσπαθεί να κρατήσει ίσες αποστάσεις και να ενισχύσει τους Έλληνες με ακριβοδίκαιο τρόπο. Αντιμέτωπος με τις εσωτερικές διαμάχες, τα ψέματα και τη φιλαργυρία των Ελλήνων, ο εξοργισμένος Μπάιρον καταφεύγει στον εσωτερικό του κόσμο, την αισθαντική αναπόληση και τον μεταφυσικό στοχασμό.
Η υψιπετής του φαντασίωση έρχεται σε σκληρή αντίθεση με την απομαγευμένη πραγματικότητα του Μεσολογγίου, όπου γίνεται δεκτός με τιμές τον Ιανουάριο του 1824. Η αποφασιστικότητά του να παραμείνει στο πλευρό των Ελλήνων ως το τέλος ενισχύεται, όσο κι αν ο νους του πολιορκείται από σκέψεις αισθηματικές, που στρέφονται γύρω από την εγκαταλελειμμένη κόρη του Άντα και την ανάμνηση του φοιτητικού του έρωτα Τζων Έντλεστον. Το πνεύμα του ταλαντεύεται ανάμεσα στην πραγματικότητα του πολέμου, την αισθηματική διέγερση και τη φιλοσοφική ανησυχία. Η υγεία του επιβαρύνεται εξαιτίας του κλίματος και των κακουχιών, όμως η ελπίδα και το ρομαντικό όραμα της λύτρωσης τον συνοδεύουν ως το τέλος. Καθώς οι ζωτικές του λειτουργίες φθίνουν, ο νους του στρέφεται ξανά προς την αγαπημένη του Ελλάδα… Εντέλει, η ψυχή αυτού του «έκπτωτου αγγέλου», γενναία ως την ύστατη στιγμή, και ο επίγειος κόσμος αποχωρίζονται – «σαν δυο ωραίοι εχθροί».
Αλέξανδρος Μούζας
Σπούδασε σύνθεση με τον Θεόδωρο Αντωνίου, ανώτερα θεωρητικά με τον Χάρη Ξανθουδάκη, ηλεκτρονική μουσική με τον Δημήτρη Καμαρωτό και ενορχήστρωση με τον Κώστα Κλάββα. Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ως συνθέτης ασχολείται συστηματικά με τον συνδυασμό της μουσικής με τις άλλες τέχνες (κινηματογράφος, χορός, θέατρο). Έχει δεχτεί πλήθος παραγγελιών για μουσικά έργα και σκηνικές παραγωγές από όλους τους οργανισμούς στην Ελλάδα. Ενδεικτικά αναφέρονται το μουσικό θέατρο City Lives, η μουσική για τις βωβές ταινίες Ο άνθρωπος με την κινηματογραφική μηχανή και Ανδαλουσιανός σκύλος, το μπαλέτο Trisha κ.ά. Ορχηστρικά του έργα έχουν κυκλοφορήσει διεθνώς από την εταιρεία Naxos. Υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Βωβού Κινηματογράφου του Ιδρύματος Μ. Κακογιάννης (2010-2018) και του Φεστιβάλ enLIVE στην Κύπρο, και παραγωγών όπως Ξενάκης σε Α΄ πρόσωπο, Madness (Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου), Vesalii Icones, Dream (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών) και Alternativa (Στέγη Ιδρύματος Ωνάση). Έχει σχεδιάσει τα εκπαιδευτικά προγράμματα μεγάλης κλίμακας Cam-media (2009-2015) και S-[cool]-life (2014-2015) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, ενώ υπήρξε καλλιτεχνικός διευθυντής του ελληνικού τμήματος του ευρωπαϊκού προγράμματος New Media Edge. Διδάσκει Μουσική Τεχνολογία στο Μητροπολιτικό Κολέγιο.
Πρώτη παρουσίαση • Ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ
Μουσικό θέατρο για ηθοποιό και μουσικό σύνολο
Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»
Αλέξανδρος Μούζας
Σκιές στον Άδη
27, 28 Νοεμβρίου 2021
Ώρα έναρξης: 20.30 (Κυριακή 19.30)
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ
Σε συνεργασία με τη Βυρωνική Εταιρεία Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου
Στο πλαίσιο του εορτασμού των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης
Επιμέλεια κύκλου «Ωδές στον Βύρωνα»: Αλέξανδρος Μούζας
Σύλληψη, μουσική, επιλογή κειμένων: Αλέξανδρος Μούζας
Μουσική διεύθυνση: Νίκος Βασιλείου
Σκηνοθεσία: Θωμάς Μοσχόπουλος
Σκηνικό: Ευαγγελία Θεριανού
Κοστούμια: Μαγδαληνή Αυγερινού
Κινησιολογία: Αλέξης Φουσέκης
Σχεδιασμός φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος
Καλλιτεχνική συνεργάτιδα: Άννα-Μόσχα Καμπόσου
Λόρδος Μπάιρον: Χρήστος Λούλης
Συμμετέχουν οι χορευτές Αντώνης Βαής, Δέσποινα Λαγουδάκη και ενδεκαμελές μουσικό σύνολο
_____________________________________________________________________
Τιμές εισιτηρίων: 15€, 20€
Φοιτητικό: 10€
Προπώληση: Ταμεία της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ (2130885700, καθημερινά 09.00-21.00), ticketservices.gr
Σημειώνεται ότι οι αίθουσες της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ λειτουργούν, βάσει του ΦΕΚ 4919/Β΄/24.10.2021, ως αμιγείς χώροι για εμβολιασμένους και νοσήσαντες, στο 100% της χωρητικότητάς τους (οι θεατές οφείλουν να επιδεικνύουν έγκυρο σχετικό πιστοποιητικό). Τα παιδιά έως 11 ετών θα προσκομίζουν δήλωση self-test τελευταίου 24ώρου. Τα παιδιά από 12 έως και 17 ετών μπορούν να προσκομίζουν είτε πιστοποιητικό εμβολιασμού ή νόσησης είτε βεβαίωση διαγνωστικού ελέγχου PCR ή rapid test.
Ιδρυτικός Δωρητής Εναλλακτικής Σκηνής & Δωρητής επετειακού προγράμματος 2021
Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) [www.SNF.org]