Ένα ξεχωριστό ταξίδι στον χρόνο μέσω της “Ιερής χρονοκάψουλας” της Παλαιάς Μονής Φιλοσόφου ζήσαμε κατά την εξόρμησή μας στην πανέμορφη Αρκαδία και έχουμε την χαρά να το μοιραστούμε μαζί σας. Όταν εντοπίσαμε την Παλαιά Μόνη Φιλοσόφου στο Google Earth πραγματικά δεν πιστεύαμε στα μάτια μας. Απορήσαμε πως είναι δυνατόν ένα τέτοιο εκπληκτικό αξιοθέατο να βρίσκεται απέναντι από την διάσημη, πανέμορφη και επιβλητική Μονή Προδρόμου που βρίσκεται μέσα στο εκπληκτικό φαράγγι του Λούσιου Ποταμού και να μην γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα για αυτή. Ένα μνημείο 1050 σχεδόν ετών με τεράστια ιστορία αλλά και μοναδικό ως κατασκεύασμα που προκαλεί ρίγος σε κάθε επισκέπτη.
Ταξίδι στον χρόνο: Αυτή είναι η Ιερή χρονοκάψουλα της Ελλάδας που γνωρίζουν ελάχιστοι
Η παλαιά Μονή Φιλοσόφου είναι η πιο ιστορική και παλαιά μονή της Αρκαδίας (10ος αιώνας) και από τα παλαιότερα βυζαντινά μνημεία της Ελλάδας. Σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε το 963 από τον Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο, τον επονομαζόμενο “φιλόσοφο”, γραμματέα του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Από την επωνυμία αυτή του ιδρυτού πήρε η Μονή το όνομά της. Η παλαιά Μονή βρίσκεται μέσα σε άγρια και μεγαλοπρεπή χαράδρα και 200 μέτρα πάνω από την κοίτη του ποταμού Λούσιου, στο κοίλωμα ενός ψηλού και απότομου βράχου. Εκτείνεται σε μία στενή και επιμήκη κοιλότητα. Σώζεται ακέραια και αποτελεί θαυμαστό δείγμα βυζαντινής αρχιτεκτονικής του 10ου αιώνα με αξιόλογες τοιχογραφίες. Είναι χτισμένη με απλή λιθοδομή και στην εξωτερική της εμφάνιση δημιουργεί την εντύπωση ενός στερεού αρχιτεκτονικού χτίσματος χωρίς ιδιαίτερη χάρη.
Στη θέση αυτή σώζονται σήμερα ο βυζαντινός ναός (Καθολικό), πραγματικό αριστούργημα αρχιτεκτονικής. Είναι ναός τετράστυλος σταυροειδής εγγεγραμμένος με οκτάπλευρο τρούλο. Ο ναός εκοσμείτο από τοιχογραφίες εξαιρετικής τέχνης, από τις οποίες σήμερα σώζονται μόνον σπαράγματα. Σώζονται επίσης ερείπια κελιών και άλλων κτισμάτων, το εξωτερικό προστατευτικό τείχος – κτισμένο μετά την Άλωση – ερείπια δύο πυργίσκων πάνω από τη μονή στο βράχο, αγωγός νερού που τροφοδοτούσε τη Μονή με νερό από πηγή, και μια στέρνα.
Η μονή είναι γνωστή σαν “Κρυφό Σχολειό”, γιατί σύμφωνα με την παράδοση λειτουργούσε εκεί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σχολείο που αργότερα εξελίχθηκε – στη Νέα Μονή – σε σημαντική ιερατική σχολή. Η Μονή γνώρισε μεγάλη άνθιση τον 17ο αι. Περίοδο κατά την οποία κτίσθηκε και η Νέα Μονή, χωρίς όμως να εγκαταλειφθεί η παλαιά.