Η Ελλάδα λόγω της μορφολογίας της έχει πολλά σπήλαια τα οποία έχουν σημαντικά ευρήματα. Ένα από αυτά βρίσκεται στην Χίο και είναι από τα αρχαιότερα της χώρας μας. Το σπήλαιο του Αγίου Γάλακτος ένα σύμπλεγμα τριών τουλάχιστον σπηλαίων (το μεγαλύτερο από τα οποία προχωράει σε βάθος 200 μέτρων) που εκτείνεται στη βάση ενός λόφου πάνω στον οποίο έχει κτιστεί ο ομώνυμος οικισμός στη βορειοδυτική Χίο.
Στο συγκεκριμένο σπήλαιο είχαν εντοπιστεί προϊστορικά ευρήματα ήδη από το 1887, καθιστώντας έτσι το Άγιο Γάλας μία από τις πρώτες προϊστορικές θέσεις που καταγράφηκαν στον ελλαδικό χώρο. Μάλιστα σύμφωνα με τις καταγραφές από τους σπηλαιολόγους, στο σπήλαιο εγκαταστάθηκαν άνθρωποι από την πρώιμη Νεολιθική εποχή (6000-5000 π.Χ.) και έζησαν εκεί περίπου μέχρι το 2700 π. Χ.
Λόγω του ότι βρέθηκαν πήλινα αντικείμενα καθώς και κόκκαλα ζώων, οι ειδικοί επεσήμαναν ότι ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως ιερό από την Αρχαϊκή ως τη Ρωμαϊκή εποχή. Το 1938 έγιναν κι άλλες ανασκαφές,αυτή την φορά σε δύο σπηλιές, όπου έφεραν στο φως αγγεία, εργαλεία, θαλασσινά όστρεα, κόκκαλα αιγοπροβάτων κ.λπ. των Νεολιθικών χρόνων. Τα ευρήματα ανήκουν σε δύο διαφορετικές εποχές και φαίνεται ότι για ένα διάστημα ο χώρος ή δεν κατοικήθηκε ή άλλαξε κατοίκους.
Όσο για το πού μπορείτε να δείτε όλα αυτά τα ευρήματα; Στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Χίου. Στο εσωτερικό του σπηλαίου υπάρχει ένας εντυπωσιακός λιθωματικός διάκοσμος, ο οποίος είναι περιορισμένης έκτασης.
Σύμφωνα με τη σπηλαιολόγο Άννα Πετρόχειλου που εξερεύνησε ένα μεγάλο μέρος του σπηλαίου, το Άγιο Γάλας θεωρείται ένα από τα σπανιότερα σπήλαια του είδους του, για τις οροφές του, για τον ιδιότυπο σταλακτικό διάκοσμο και τις γέφυρες που σχηματίστηκαν, καθώς το στροβίλισμα του νερού τρυπούσε το συμπαγή ασβεστόλιθο.
Πηγή φωτογραφιών: chiosphotos.gr