Ο Χάρης Θεοχάρης έχει διατελέσει με μεγάλη επιτυχία Υπουργός Τουρισμού σε μία δύσκολη περίοδο και φέτος μετά από πρόταση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη είναι υποψήφιος για τη θέση του Γ.Γ του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού.
Ο Χάρης Θεοχάρης στο travelgirl.gr: Αν κερδίσουμε την εκλογή, με έναν Έλληνα στη θέση του επικεφαλής του ΠΟΤ, η Ελλάδα θα επωφεληθεί σε πολλούς τομείς
Σε συνέντευξή του στο travelgirl.gr μίλησε για την πορεία του ελληνικού τουρισμού και τις γεωπολιτικές εξελίξεις, για τους άξονες στρατηγικής στους οποίους θα στηριχθεί το πρόγραμμά του, ενώ αναφέρθηκε και στα “ατού” της Ελλάδας ως δημοφιλής προορισμός.
Έχετε διατελέσει με μεγάλη επιτυχία Υπουργός Τουρισμού σε μία δύσκολη περίοδο. Το 2019 μάλιστα ήταν μία χρονιά ρεκόρ για τον Ελληνικό Τουρισμό. Πώς βλέπετε την πορεία του από τότε μέχρι σήμερα;
Αν μη τι άλλο, η φετινή χρονιά κλείνει με έσοδα άνω των 22 δισ. ευρώ, μια επίδοση που αποτελεί νέο ιστορικό ρεκόρ για τον Ελληνικό Τουρισμό. Επισημαίνω αυτό το στοιχείο ως μία ακόμη επιβεβαίωση ότι ο τουριστικός τομέας στην Ελλάδα βρίσκεται σε διαρκή και αλματώδη άνοδο. Ασφαλώς, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι α) η αύξηση των εσόδων και της τουριστικής ροής δεν είναι το μόνο και απόλυτο ζητούμενο, εάν θέλουμε να αναπτύσσεται ουσιαστικά και ποιοτικά η εθνική τουριστική «βιομηχανία», όπως συνηθίζουν πολλοί να τη χαρακτηρίζουν. Και, β) ότι οι χρονιές 2020-2022 ήταν μεταβατικές, καθώς ο παγκόσμιος τουρισμός αναζητούσε το νέο του προσανατολισμό, ύστερα από την οδυνηρή δοκιμασία της πανδημίας COVID-19. Για την οποίαν πιστεύω, γενικότερα, ότι ήταν ένα ορόσημο για την Ελλάδα. Η στρατηγική μας στην αρχή της υγειονομικής κρίσης, τότε που όλα έμοιαζαν μαύρα και ζοφερά, ενώσαμε τις δυνάμεις μας και μετατρέψαμε τη χειρότερη δυνατή κρίση σε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία ανάδειξης της πατρίδας μας στο διεθνές στερέωμα. Και η ηγετική θέση που κατέχει τώρα η Ελλάδα στην τουριστική αγορά της Νότιας Ευρώπης, σε μεγάλο βαθμό οφείλεται σε όσα πετύχαμε το 2020-2021, στην πρώτη φάση της πανδημίας.
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, σάς πρότεινε για τη θέση του Γ.Γ. του ΠΟΤ. Ποιο θα είναι το πρόγραμμά σας και σε τι άξονες στρατηγικής θα στηριχθεί;
Είναι τεράστια η τιμή που μου έκανε ο Πρωθυπουργός να με προτείνει για το αξίωμα του Γενικού Γραμματέα στον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού. Η εκλογή μου θα σήμαινε πολλά για τη χώρα μας, η ωφέλεια θα ήταν μεγάλη και πολύπλευρη. Το δικό μου πρόγραμμα αφορά, ως γενική προοπτική, στον εκσυγχρονισμό του ΠΟΤ, με ιδιαίτερη έμφαση στη βιώσιμη ανάπτυξη, την εσωτερική διαφάνεια και τη λογοδοσία, τη σωστή διακυβέρνηση, την ενθάρρυνση της καινοτομίας, τη δημιουργία ευκαιριών ατομικής και επαγγελματικής βελτίωσης για τους ανθρώπους που βιοπορίζονται από τον τουρισμό. Φυσικά, όλα τα προηγούμενα είναι επιμέρους τμήματα της βασικής αποστολής που θα αναλάβουμε ως νέα διοίκηση του ΠΟΤ στην περίπτωση που τα μέλη του Οργανισμού επιλέξουν με την ψήφο τους τη δική μου υποψηφιότητα. Και η αποστολή αυτή είναι να αξιοποιήσουμε όλες τις δυνατότητες που διαθέτει ο ΠΟΤ, ως ένας φορέας που ανήκει στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου να βελτιώσουμε στο μέγιστο βαθμό την τουριστική εμπειρία, για κάθε άνθρωπο που ταξιδεύει. Όλα αυτά δεν είναι αφηρημένα ευχολόγια και εξιδανικευμένες επιθυμίες. Αντιθέτως, η δική μου υποψηφιότητα βασίζεται σε ένα ολοκληρωμένο και επεξεργασμένο σχέδιο, ένα πρόγραμμα με συγκεκριμένες δράσεις ανά τομέα, έτσι ώστε ο ΠΟΤ να γυρίσει στ’ αλήθεια σελίδα και να αναδειχθεί σε πραγματικό ηγέτη στον κλάδο του τουρισμού, όπως πραγματικά του αξίζει.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού σε ποιους τομείς του τουρισμού θα έκανε καλό στην χώρα μας και με ποιους τρόπους;
Η πεποίθησή μου είναι ότι, εάν κερδίσουμε την εκλογή, με έναν Έλληνα στη θέση του επικεφαλής του ΠΟΤ, η Ελλάδα θα επωφεληθεί σε τομείς όπως η ενίσχυση της διεθνούς εικόνας και του κύρους της πατρίδας μας.
– Η προώθηση του ελληνικού τουρισμού θα είναι πιο δυναμική και πιο αποτελεσματική, σε διεθνές επίπεδο.
– Θα αποκτήσουμε πιο εύκολη πρόσβαση σε διεθνείς πόρους, σε προηγμένη τεχνογνωσία και προγράμματα τα οποία μπορεί να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την αναβάθμιση του εθνικού μας τουριστικού προϊόντος.
– Θα ανοίξει ο δρόμος για τη δημιουργία στρατηγικών συμμαχιών, ενώ η χώρα μας θα έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση της διεθνούς τουριστικής πολιτικής, του χαρακτήρα και των προτεραιοτήτων της.
– Θα δούμε ενίσχυση των ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα, ειδικά σε ό,τι αφορά στις τουριστικές υποδομές. Συνοψίζοντας, θα έλεγα ότι η εκλογή ενός Έλληνα Γενικού Γραμματέα στον ΠΟΤ θα ενισχύσει το ενδιαφέρον συμμετοχής ελληνικών επιχειρήσεων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στα συνδεδεμένα μέλη (affiliate members) του Οργανισμού, με πολλαπλασιαστικά οφέλη σε τομείς όπως η τεχνογνωσία, η δικτύωση, η προβολή και η επιρροή στη διεθνή τουριστική σκηνή.
Ένα από τα δυνατά μας χαρτιά ως χώρα είναι το γεγονός ότι πλέον συγκαταλεγόμαστε στους πιο δημοφιλείς προορισμούς. Ποια είναι τα δυνατά ατού της Ελλάδας;
Δε θα μπορούσε να είναι καλύτερη η χρονική συγκυρία για την Ελλάδα να αναλάβει τη διοίκηση του ΠΟΤ -και αναφέρω τους κυριότερους παράγοντες που, κατά τη δική μου άποψη, το επιβεβαιώνουν: 1) Η πατρίδα μας έχει καθιερωθεί πλέον ως ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς σε όλη την υφήλιο. Κι αυτό ισχύει ιδιαίτερα μετά από την COVID-19 και τον τρόπο που διαχειριστήκαμε την κρίση, επιταχύνοντας θεαματικά την επάνοδο στην κανονικότητα. Άρα, έχουμε συσσωρεύσει εμπειρία και τεχνογνωσία που θα μας επιτρέψουν να ασκήσουμε αποτελεσματική ηγεσία. 2) Η Ελλάδα «έδωσε εξετάσεις» την περίοδο έξαρσης της πανδημίας, των lockdown, της απαγόρευσης των ταξιδιών αναψυχής κ.λπ. Το αποτέλεσμα αυτής της δοκιμασίας ήταν ότι η χώρα μας αποτέλεσε πρότυπο διεθνές παράδειγμα, ως προς τη στρατηγική αντιμετώπιση κρίσεων. 3) Η χώρας μας έχει ήδη αναπτύξει και προωθεί πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση του βιώσιμου τουρισμού. Με μεγάλη προσπάθεια από τους κρατικούς φορείς, εστιάζουμε στην προστασία του περιβάλλοντος και στη διατήρηση της φυσικής ομορφιάς των προορισμών ανά τη χώρα. 4) Η στρατηγική θέση που κατέχει η Ελλάδα και ο πρωταγωνιστικός ρόλος που διαδραματίζει η πατρίδα μας σε μια περιοχή όπου συναντώνται συμφέροντα και κουλτούρες από την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική. 5) Εμείς οι Έλληνες έχουμε επιδείξει, συχνά με θεαματικά αποτελέσματα, την εφευρετικότητα και το πνεύμα καινοτομίας που μας διακρίνει, σχεδόν λόγω συλλογικού DNA. Εξυπακούεται, δε, ότι η έννοια της φιλοξενίας ανακαλύφθηκε στην αρχαία Ελλάδα -και παραμένει ζωντανή έως σήμερα.
Ο τουρισμός και η ανάπτυξή του εξαρτάται κατά ένα μέρος και από τις γεωπολιτικές και περιβαλλοντικές κρίσεις. Ποια είναι η δική σας γνώμη;
Έχετε απόλυτο δίκιο -η κλιματική κρίση και η επιδεινούμενη αστάθεια διεθνώς, με τα διαδοχικά ξεσπάσματα πολεμικών συρράξεων, δημιουργούν συνθήκες αρνητικές για τον τουρισμό. Κανείς δεν θέλει να ταξιδέψει σε μέρη όπου νιώθει απειλούμενος, είτε από έντονα καιρικά φαινόμενα και φυσικές καταστροφές, είτε από τις πολεμικές συγκρούσεις. Όμως, ακριβώς γι’ αυτό, το δικό μου όραμα για τον ΠΟΤ θέτει σε πρώτη προτεραιότητα τη θωράκιση του τουρισμού έναντι τέτοιου είδους αρνητικών φαινομένων στο διεθνές στερέωμα. Ο ΠΟΤ πρέπει να αναλάβει άμεσα την ευθύνη που εξ ορισμού του αναλογεί, ως προς την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ανά τον κόσμο τουριστικών φορέων. Σε αυτό τον τομέα η ψηφιακή τεχνολογία, με τις εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης και την ανάλυση Μεγάλων Δεδομένων (Big Data), εάν εφαρμοστούν και αξιοποιηθούν σωστά, τα οφέλη θα είναι τεράστια. Μέσα από τον ακριβή προγραμματισμό και τον έλεγχο της τουριστικής ροής ανά προορισμό, χάρη στα προηγμένα ψηφιακά εργαλεία, ο παγκόσμιος τουρισμός θα είναι σε θέση να εξουδετερώνει τις δυσάρεστες συνέπειες των εκάστοτε σοβαρών κρίσεων, διατηρώντας άσβεστη την επιθυμία του ταξιδιού -όπως και την ευχαρίστηση που μόνο ο τουρισμός μπορεί να προσφέρει στο σύγχρονο άνθρωπο.
Τελικά υπερτουρισμός υπάρχει σε κάποια νησιά τους μήνες Ιούλιο-Αύγουστο; Ή είναι τελικά οι ελλείψεις ενδεχομένως σε υποδομές που πρέπει να καλυφθούν;
Αφ’ ενός το πρόβλημα σε συγκεκριμένους προορισμούς είναι υπαρκτό και δεν ωφελεί σε τίποτα να θάβουμε το κεφάλι μας στην άμμο για να βαυκαλιζόμαστε ότι δεν τίθεται ζήτημα. Αφ’ ετέρου, όμως, θα πρέπει να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί και να προσεγγίζουμε με αντικειμενικότητα, ψυχραιμία και ορθολογισμό το πραγματικό μέγεθος του φαινομένου, όπου αυτό εκδηλώνεται. Στη Σαντορίνη, για παράδειγμα, μόνο το 2023 υποδεχτήκαμε περί τα 3,5 εκατ. τουρίστες. Οι οποίοι ήρθαν από όλο τον κόσμο για να θαυμάσουν αυτό το μοναδικής ομορφιάς νησί, προφανώς κατά τη θερινή περίοδο. Σε έναν τόσο μικρό τόπο, θα ήταν αδύνατον να μην υπάρξουν στιγμές συνωστισμού. Και, δικαιολογημένα ως έναν βαθμό, η κοινότητα των ντόπιων κατοίκων, οι οποίοι δεν υπερβαίνουν τους 16-17.000, νιώθει να ασφυκτιά και διαμαρτύρεται. Εξυπακούεται, δε, ότι όσο και εάν το κράτος ενισχύει τις υποδομές, η Σαντορίνη ένας τόσο μεγάλος πληθυσμός επισκεπτών υπερβαίνει τις δυνατότητες των υφιστάμενων εγκαταστάσεων. Παρόλ’ αυτά, η Ελλάδα δεν έχει φτάσει στα επίπεδα υπερτουρισμού πχ της Ισπανίας και έχω την αίσθηση ότι κάποιες έντονες ή και ακραίες αντιδράσεις που παρατηρούμε σποραδικά στη χώρα μας επηρεάζονται από ό,τι συμβαίνει στο εξωτερικό. Σε κάθε περίπτωση, ο υπερτουρισμός είναι ένα ζήτημα που θα πρέπει κατεξοχήν να απασχολήσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού. Όπως εγώ το βλέπω, η εξομάλυνση και εξορθολογισμός της ροής τουριστών σε δημοφιλείς προορισμούς αποτελεί μια πρόκληση για τον ΠΟΤ, αλλά και μια ευκαιρία να δείξει στην πράξη ότι μπορεί να παρέμβει και να δώσει λύσεις, αποτελεσματικές και βιώσιμες μακροπρόθεσμα, επωφελείς τόσο για τους τουρίστες όσο και για τις τοπικές κοινωνίες στους προορισμούς.
Αρκετοί είναι εκείνοι που λένε «ναι» στον ποιοτικό τουρισμό και «όχι» στον ποσοτικό. Ποια είναι η δική σας γνώμη;
Η σχέση ποσότητας και ποιότητας είναι διαλεκτική, καθώς πρόκειται για δύο παραμέτρους που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και αλληλοκαθορίζονται. Η δική μου φιλοσοφία, η οποία διέπνεε και τη θητεία μου ως Υπουργού Τουρισμού, είναι ότι η τυφλή επιδίωξη μιας ολοένα και υψηλότερης κερδοφορίας από την ανάλογη αύξηση στην προσέλκυση τουριστών, από μόνη της δεν οδηγεί πουθενά. Μακροπρόθεσμα, δε, προκαλούνται στρεβλώσεις -ο υπερτουρισμός είναι μία χαρακτηριστική τέτοια περίπτωση- και, κυρίως, οι τουρίστες δυσαρεστούνται και απογοητεύονται. Το δικό μας στρατηγικό σχέδιο, για τον ΠΟΤ πλέον και με στόχο μια οικουμενικής κλίμακας πολιτική, είναι μια ολόπλευρη στροφή στον ποιοτικό τουρισμό, με την ενθάρρυνση των ταξιδιωτών να γνωρίζουν λιγότερο προβεβλημένους προορισμούς στο πλαίσιο ενός γενικότερου εξορθολογισμού των τουριστικών ροών ανά γεωγραφική περιοχή και περίοδο του έτους. Με την ενίσχυση της βιωσιμότητας επίσης και την παροχή κινήτρων ώστε να αναπτυχθούν νέες, πιο φιλικές προς το φυσικό περιβάλλον μορφές τουρισμού (ορειβατικός, ποδηλατικός, τουρισμός με άξονα το γκολφ, γαστρονομικός κ.ο.κ.), είμαι βέβαιος ότι το τελικό ισοζύγιο θα επιβεβαιώσει ότι η ποιότητα είναι προτιμότερη -ακόμη και πιο αποδοτική από αμιγώς οικονομικής άποψης- σε σχέση με την ποσότητα. Αυτός, άλλωστε, είναι ένας από τους στόχους που θα πρέπει να επιτύχει η επόμενη διοίκηση του ΠΟΤ, της οποίας, όπως ευελπιστώ, θα ηγείται η Ελλάδα.