11 Μαρτίου του 1669, το ηφαίστειο της Αίτνας που δεσπόζει στην Σικελία αρχίζει να εκρήγνυται εκτοξεύοντας λάβα, καπνό και πέτρες για εβδομάδες σκεπάζοντας το μεγαλύτερο μέρος του νησιού και προκαλώντας τον θάνατο περισσοτέρων από 20.000 ανθρώπων. Τα περισσότερα από τα θύματα θα μπορούσαν να είχαν σωθεί αν εγκατέλειπαν το νησί, όμως έμειναν σε μια απέλπιδα προσπάθεια να σώσουν την πόλη τους.
Γράφει η Μαρία Τόρη
Το ηφαίστειο της Αίτνας με υψόμετρο 3.350 μέτρα, περιοδικά για χιλιάδες χρόνια εκτόξευε καπνό και λάβα. Η πρώτη του μεγάλη έκρηξη που υπάρχει στα ιστορικά αρχεία χρονολογείται από το 475 π.Χ. Είναι το πιο ενεργό ηφαίστειο της Ευρώπης και το πιο θανατηφόρο. Παρά το γεγονός πως θεωρείται μια ωρολογιακή βόμβα που ανά πάσα στιγμή μπορεί να εκραγεί, το γόνιμο έδαφος στις πλαγιές του βουνού οδήγησε στην δημιουργία πολλών μικρών χωριών στους πρόποδες του.
Η ηφαιστειακή δραστηριότητά της ξεκίνησε πριν από περίπου 500.000 χρόνια, με υποθαλάσσιες εκρήξεις κατά μήκος των ακτών της Σικελίας. Τον Ιούνιο του 2013, η UNESCO ανακοίνωσε την ένταξη της Αίτνας στον κατάλογο με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς.
Η συνηθισμένη εικόνα ενός ηφαιστείου είναι ένα βουνό με κωνικό σχήμα, που στις εκρήξεις του χύνει λάβα, εκτοξεύει πέτρες, στάχτη και δηλητηριώδη ή μη αέρια από τον κρατήρα στην κορυφή του. Η πραγματικότητα βέβαια είναι πιο πολύπλοκη, καθώς αυτός είναι ένας μόνο τύπος ηφαιστείου. Ένα ηφαίστειο χαρακτηρίζεται ως ενεργό αν έχει καταγραφεί κάποια δραστηριότητά του κατά τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων. Αντίθετα, αν έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη κάποιου ηφαιστείου, αλλά δεν υπάρχει καμία καταγραφή δραστηριότητάς του στους ιστορικούς χρόνους, το ηφαίστειο χαρακτηρίζεται ως σβησμένο ή νεκρό.
Το γεγονός ότι ένα ηφαίστειο καταγράφεται ως σβησμένο, δεν σημαίνει ότι στο μέλλον δεν μπορεί να μεταπέσει στην κατηγορία των ενεργών. Είναι, επίσης, δυνατό να δημιουργηθεί ηφαίστειο σε περιοχή που πριν δεν υπήρχε. Σεισμοί που γίνονται στην περιοχή σβησμένου ηφαιστείου, μπορεί να είναι προμήνυμα ότι το ηφαίστειο θα ξαναγίνει ενεργό.
Οι γεωργικές καλλιέργειες (η γη γύρω από τα ηφαίστεια είναι ιδιαίτερα εύφορη) και η εξόρυξη ηφαιστειογενών ορυκτών και μεταλλευμάτων είναι οι κύριες οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται γύρω από την ηφαιστειακή δραστηριότητα. Σε άλλες περιπτώσεις τα ηφαίστεια είναι δυνατή πηγή τουρισμού. Άλλωστε η Αίτνα φημίζεται για ένα από τα καλύτερα κρασιά σε όλο τον κόσμο.
Η τελευταία μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου, ύψους 3.330 μέτρων, σημειώθηκε το 1992. Ο κύριος όγκος της λάβας βρήκε δίοδο από τον πλευρικό κρατήρα που βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλαγιά του ηφαιστείου.(βλεπε φωτο) Η Αίτνα είναι γεμάτη υπόγεια ύδατα που μετατρέπονται σε ατμό από τη θερμότητα της λάβας.
Η Αίτνα είναι εύκολα προσβάσιμη από την Κατάνια με αυτοκίνητο ή τρένο. Για να πάτε στον κρατήρα, ο οποίος βρίσκεται στα 3340 μέτρα, πρέπει να σας συνοδεύουν επίσημοι οδηγοί», Μπορείτε να φτάσετε στο «Rifugio Sapienza» (καταφύγιο στο βουνό), που βρίσκεται σε υψόμετρο 1910, οδηγώντας.
Εκεί υπάρχει χώρος στάθμευσης. Στη συνέχεια μπορείτε να πάρετε είτε το τελεφερίκ ή να περπατήσετε μέσα από τα μονοπάτια μέχρι τα 2400 μέτρα. Στη συνέχεια είτε με τζιπ είτε με τα πόδια μπορείτε να φτάσετε στην κορυφή του «Torre del filosofo» που βρίσκεται στα 2900 μέτρα. Όσοι ανεβαίνουν με τα πόδια πρέπει να περπατούν προσεκτικά στα μονοπάτια καθώς αυτά είναι ολισθηρά». Όσοι θέλουν να φτάσουν στην κορυφή του ηφαιστείου πρέπει να γνωρίζουν ότι ο καιρός μπορεί ν’ αλλάξει ξαφνικά, ακόμη και το καλοκαίρι. Η ονομασία «Αίτνα» κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από την ελληνική λέξη «αίθω», που σημαίνει «καίγομαι».