Ως Ηπειρώτες είμαστε υπερήφανοι για πολλούς λόγους. Είμαστε υπερήφανοι για τον τόπο μας, την απαράμιλλη ομορφιά της Ηπειρώτικης γης, την μουσική μας παράδοση αλλά κυρίως για την σπουδαιότητα που διαδραμάτισε ο τόπος μας και στους 2 μεγάλους πολέμους που έχει ζήσει η πατρίδα μας.
Γυναίκες Ηπειρώτισσες στο μέτωπο του ’40: Το εκπληκτικό άγνωστο Μνημείο ύμνος προς την γυναίκα
Το 1940 η Ήπειρος ήταν αυτή που δέχτηκε πρώτη την εισβολή των ιταλικών δυνάμεων που ήθελαν να καταλάβουν την πατρίδα μας. Στην ευρύτερη περιοχή του Καλπακίου ( από την Κακαβιά έως τα χωριά του Πωγωνίου και τα διάσημα χωριά του Ζαγορίου ) δόθηκαν ιστορικές μάχες. Ένα από τα κρυφά χαρτιά και αστάθμητος παράγοντας της κατάληξης των μαχών που δόθηκαν ήταν οι γυναίκες της Ηπείρου που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην έκβαση των μαχών.
Στην είσοδο του κάμπου των Ασπραγγέλων βρίσκεται το μνημείο της Ζαγορίσιας Γυναίκας της Πίνδου που είναι αφιερωμένο στη μνήμη των γυναικών του Ζαγορίου που με αυταπάρνηση συνέβαλαν τα μέγιστα για να αποκρουστεί η εισβολή των Ιταλικών δυνάμεων το φθινόπωρο του 1940. Το άγαλμα στήθηκε στη περιοχή τον Οκτώβριο του 1993. Είναι έργο του Θεσσαλού γλύπτη Γιώργου Καλακαλλά και το ύψος του φτάνει τα 6 μέτρα, ενώ το βάρος του είναι 1,7 τόνους. Οι γυναίκες του Ζαγορίου στο πόλεμο του ’40 συμμετείχαν ενεργά στον αγώνα και σε αυτές οφείλεται ο έγκαιρος ανεφοδιασμός των Ελληνικών δυνάμεων που μάχονταν για να ανακόψουν την φασιστική εισβολή, η οποία μέσω της κοιλάδας του Αώου προσπαθούσε να φθάσει στο Μέτσοβο. Οι Έλληνες στρατιώτες που τον Νοέμβρη του 1940 είχαν οχυρωθεί και πολεμούσαν στη περιοχή του Βρυσοχωριού, εξαιτίας της απόστασης αντιμετώπιζαν πολλά προβλήματα με την τροφοδοσία τους. Το χωριό απείχε από τα Γιάννινα περίπου 80 χιλιόμετρα και ο οδικός άξονας, την εποχή εκείνη, σταματούσε στη μέση περίπου της διαδρομής. Από εκεί ως το πεδίο των μαχών η μεταφορά των πυρομαχικών και αλλά και των υπολοίπων απαιτούμενων υλικών, γινόταν μέσω του παλιού ημιονικού μονοπατιού. Η ανάγκη για την έγκαιρη τροφοδοσία των στρατιωτών μας ήταν μεγάλη και οι δυσκολίες που παρουσιαζόταν πολλές.
Ο Ελληνικός στρατός είχε επιτάξει τα άλογα της περιοχής και έτσι η μεταφορά γινόταν μόνο με τα γαϊδουράκια και κάποια αρρωστημένα και γερασμένα άλογα που είχαν παραμείνει στην ιδιοκτησία των κατοίκων της περιοχής. Φυσικά τα λίγα αυτά διαθέσιμα μέσα δεν επαρκούσαν.Τότε ανέλαβαν δράση οι γυναίκες του Ζαγορίου. Φορτώθηκαν οι ίδιες τα υλικά και τα μετέφεραν μέσα από τα δύσβατα μονοπάτια της περιοχής. Τα υλικά έφταναν έγκαιρα στους Έλληνες στρατιώτες και η μάχη της Λάκκας Αώου κερδήθηκε. Η Ιταλική οπισθοχώρηση ήταν πλέον γεγονός.